Arheolozi koji godinama rade na jednom nalazištu pod imenom Tell Edfu u blizini grada Edfua na jugu Egipta i bore se za njegovo očuvanje, napokon su došli na svoje. Očigledno su im se napori isplatili jer su ispod gomile peska otkrili 4600 godina staru stepenastu piramidu – jednu od najstarijih piramida ikad pronađenih.
Sveže iskopana piramida decenijama je starija od Velike piramide u Gizi. Danas joj visina iznosi manje od 5 metara, ali pre nego što su je vremenske neprilike i pljačka smanjile, procenjuje se da je bila visoka preko 13 metara.
Ova struktura je jedna od sedam identičnih “provincijske” piramida koje je sagradio ili faraon Huni (vladao od 2635. do 2610. g. pr.n.e.) ili faraon Sneferu (vladao od 2610. do 2590. g. pr.n.e.). Sve “provincijske” piramide imaju otprilike jednake dimenzije (18.4 x 18.6 m), pa i piramida otkrivena u Edfuu.
“Provincijske” piramide su razmeštene širom središnjeg i severnog Egipta u blizini većih naselja, koje ne sadrže pogrebne prostorije i arheolozi pretpostavljaju da su one jednostavno predstavljale simbole kraljevskog kulta i jačanje faraonske moći u provincijama na jugu.
Rezultati iskapanja nedavno su predstavljeni na simpozijumu u Torontu u organizaciji Društva za proučavanje egipatskih starina.
Uprkos uznapredovalom stanju istrošenosti, piramida ipak ima neke zanimljive karakteristike. Arheolozi su otkrili ostatke oltara na kojem su se prinosili darovi, ali i drevne grafite uklesane na spoljne zidove. Pronađeni su i dečiji ostaci i natpisi u podnožju piramide. Međutim, hijeroglifi koji čine te natpise uklesani su mnogo posle izgradnje piramide i prema tome može se pretpostaviti da pokopi nisu bili prvobitna namena ove građevine.
“Sve su to većinom privatni i grubi natpisi, očisto posvećeni deci i novorođenčadima koja su sahranjena tačno ispod tih natpisa,” izjavljuje glavni arheolog Gregory Marouard, sa Univerziteta u Čikagu.
Koja god da je bila namena pronađene piramide, nije bila dugo u upotrebi. Arheolozi smatraju da je građevina napuštena samo 50 godina nakon izgradnje, tokom vladavine faraona Kufua (nama poznatijeg pod grčkim imenom Keops). Kufu (Keops) se, umesto da rasporedi resurse na 7 manjih piramida, fokusirao na izgradnju Velike piramide u Gizi.
Arheolozi već dugo znaju za postojanje piramide iako iskapavanja nisu počela sve do 2010. godine. Sve dotad, piramida je bila zatrpana peskom, modernim otpadom i ostacima kamenja nakon pljačke, pa uopšte nije izgledala ni slično piramidi.
Lokalno stanovništvo je čak smatralo da je ta građevina šeika, lokalnog muslimanskog sveca. Prvo spominjanje piramide u Edfuu zabeleženo je 1894. godine, kad je egiptolog Georges Lengrain identifikovao “lažnu” piramidu blizu mesta odakle započinje karavanski put Edfu – Kharga.
Piramida je izgrađena od blokova peščara i glinenog maltera u tri stepenice. Jezgro od blokova uzdiže se vertikalno, poduprto sa još dva reda blokova, što joj daje izgled stepenaste piramide. Stil izgradnje podseća na faraona Djosera ( Džozera) (vladao od 2670. – 2640. g. pr.n.e.) koji je izgradio prvu egipatsku piramidu na početku vladavine Treće dinastije.
Tehnika je vrlo slična onoj koja je korišćena pri izgradnji Meidum piramide, koju je izgradio ili Snefru ili Huni, a koja je prvobitno zamišljena kao stepenasta piramida, ali tokom izgradnje promenjeni su planovi i izgrađena je “prava ” piramida.
“Sama izgradnja svedoči o brizi i stvarnoj veštini u umeću oblikovanja kamenja, pogotovo pri postavljanju najvažnijih blokova,” objašnjava Marouard i nastavlja da je piramida sagrađena direktno na temeljima i da je u potpunosti izgrađena od sirovog materijala iz okoline. Kamenolom iz kojeg se dobijao peščar otkriven je 2011. godine oko 800 metara severno od piramide.
Arheolozi kažu da im je sledeći korak fokusiranje na očuvanje ovog, istorijski važnog nalazišta (prijete mu moderna groblja i posedi obližnjih naselja).
