Bitka kod Milvijskog mosta se odigrala 28. oktobra 312. godine, na reci Tibar severno od Rima, između rimskih careva Konstantina Velikog i Maksencija. Pobedu je odneo Konstantin Veliki, čime je postao neprikosnoveni vladar zapadnog dela Rimskog carstva. Maksencije je našao smrt u Tibru, u kome se udavio prilikom povlačenja.
Pozadina
Kriza složenog sistema tetrarhije i podele carstva na istočni i zapadni deo, kao i podele vlasti između dva avgusta kao starija i dva cezara kao mlađa suvladara, počinje 306. godine nakon smrti Konstancija, avgusta zapadnih provincija. Po pravilu, na njegovo mesto dolazi zapadni cezar, Flavije Valerije Sever, koga promoviše i avgust istočnih provincija, Galerije. Međutim, u Britaniji, Konstancijeva vojska na isti položaj avgusta postavlja Konstantina, njegovog sina. Istovremeno u Rimu Maksencije, sin Konstancijevog prethodnika avgusta Maksimijana, izaziva Severa i na kraju ga 307. godine pobeđuje i proglašava sebe za avgusta. Ovim počinje rivalitet i borba za prevlast između Konstantina i Makcencija, koja traje sve do 312. godine i bitke kod Milvijskog mosta. U vreme održavanja bitke, Konstantin je kontrolisao Britaniju, Galiju, Španiju i germanske provincije, dok je Maksencije vladao Italijom, Sicilijom, Sardinijom, Korzikom i afričkim provincijama.
Bitka
Krećući se ka Rimu sa severa, Konstantin je već pobedio Maksencijeve trupe kod Torina i Verone. Krajem oktobra 312. godine. Konstantinova vojska se približavala Rimu putem Via Flaminija, koji je spajao Rim sa Riminijem, gradom na jadranskoj obali. Iako je bilo očekivano da se Maksencije utvrdi unutar gradskih zidina, on je odlučio da izvede trupe izvan Rima, i da brani pristup gradu kod Milvijskog mosta, preko koga je Via Flaminija vodila u prestonicu. O samom toku bitke, kao i o broju učesnika i poginulih, nema pouzdanih podataka. Borba je počela 28. oktobra, i Konstantinove trupe su imale više uspeha. Čini se da je problem Maksencijevoj vojsci predstaljao nedostatak manevarskog prostora, jer je bila stešnjena između Tibra i linije fronta. Kada je naređeno povlačenje, veliki broj vojnika je nagrnuo ka jedinoj odstupnici – mostu, gde je nastao veliki metež koji su Konstantinove trupe iskoristile i zadale odlučujući udarac Maksencijevoj vojsci. Od čamaca je napravljen i pontonski most, koji je pod velikim opterećenjem popustio, ostavljajući veliki broj vojnika na severnoj obali Tibra, gde su na kraju bili ili pobijeni ili zarobljeni od starne protivnika.
Konstantinova vizija
Legenda kaže da je noć pred bitku Konstantin usnio san u kome mu se prikazao krst praćen ispisom „pod ovim znakom ćeš pobediti“. Ova vizija je navodno bila jedan od odlučujućih momenata koji je Konstantina preobratio u hrišćanstvo.
Posledice
Ishod bitke kod Milvijskog mosta kao neposrednu posledicu imao je Konstantinovo ustoličenje kao jedinog vladara zapadnog dela carstva, a kasnije (324. g.) i kao jedinog suverena celog Rimskog carstva. Dalekosežne posledice ove bitke mogu se meriti potezima i delima Konstantina Velikog kao jednog od najznačajnih vladara starog Rima: prestanak progona hrišćana (Milanski edikt), osnivanje Carigrada kao istočne prestonice, pobede nad varvarskim plemenima i širenje granica carstva, sveobuhvatna monetrana, administartivna i vojna reforma.
