четвртак, 21. новембар 2024. - 10:32

Boj na Ravnju (1813)

Boj na Ravnju

Boj na Ravnju je jedna od bitki koja je označila slom Prvog srpskog ustanka.

Pripreme

Karađorđe je uspostavio odbrambenu liniju na zapadu, koja ide linijom Cer-Kitog-Ravnje na Zasavici. Takođe, utvrđuje i Šabačko polje.

U toku avgusta 1813. godine, ustaničke snage u Mačvi koje su predvodili Prota Mateja Nenadović, Stojan Čupić, Zeka Buljubaša i drugi, uspešno su zadržavali turske prodore koji su išli pored Save. Ustanici su tu iskopali niz malih šančeva i tu dočekivali tursku vojsku. Kada je tu stigao i Miloš Obrenović sa rudničkom vojskom i Petronije Šišo sa svojim momcima, ustanici grade i dobro utvrđuju ogroman šanac, između Save i Zasavice u Ravnju, koji je u produženoj liniji imao 560 koraka između Save i Zasavice. Zeka Buljubaša se sa svojim hajducima smestio na desnom krilu šanca, a do njega Petronije Šišo. Na ovom šancu prvi se našao vojvoda Sima Katić- Prekodrinac. Posle njega su došle vojvode Miloš Obrenović sa Rudničanima, prota Mateja sa Valjevcima, Luka Lazarević, Stojan Čupić sa Mačvanima i Zeka Buljubaša sa svojim golaćima iz Parašnice. Tako se na Ravnju okupilo oko 3000 ustanika sa oko pet topova, dok je Turska vojska brojala oko 15000 ljudi na čelu sa vezirom Ali-pašom Derendelijom i njegovim zamjenikom Sulejman- pašom Skopljakom, komandantom turske konjice. Sedamnaestog dana borbe, odnosno 17.9.1813. godine na scenu stupaju Zeka Buljubaša i njegovi golaći i čuveni megdandžija Petronije Šišo sa svojim uskocima. Oni su štitili odstupnicu srpskim vođama i ostalim preživjelim ustanicima. Dok su imali baruta branili su lanac puškama, a kad im je nestalo municije isukali su noževe i tako napadali Turke. Oni su se hvatali sa turcima u koštac i u toj borbi prsa u prsa izginuli su svi golaći zajedno sa svojim komadantom ZEKOM Buljubašom. Zbog ove zabune kod Turaka, srpske vojvode se izbaviše sa preostalom vojskom. Miloš Obrenović je jedva umakao Turcima srušivši iza sebe ćupriju na Modranu, prota Mateja se spasao tako što se domagao tuđeg konja, dok je vojvoda Čupić sa sabljom u ustima preplivao Zasavicu i preko Preseke i Noćaja dospeo u Šabac. Po dolasku u Šabac, vojvoda Miloš Obrenović je oštro napao komandanta Simu Markovića koji je u Šapcu imao pod komandom 10 000 ljudi, a nije iz neobjašnjivih razloga pritekao u pomoć ustanicima u Ravnju, kao ni ranije onima iz Loznice i Lešnice. Sutradan, 18.9.1813. godine, turci krenu prema mitrovici i pređu preko Modrana i niz Savu odu ka Šapcu. Posle ovog poraza su nastupili dani kada su živi zavidjeli mrtvima, jer su Turci sprovodili do tada neviđeni teror nad preostalim ustanicima i stanovništvom.

Bitka

Spomenik Zeki Buljubaši u Ravnju

Bosanski vezir Derendelija i Sulejman-paša Skopljak, komandant turske konjice, ovde su grupisali većinu tuskih snaga iz Bosne, i uporno nastojali da slome srpsku odbranu i prodru prema Šapcu. Turci su imali i brojnu konjicu i artiljeriju, a bili su im pridodati i francuski artiljerci i inženjerci koji su Turke obučavali u rukovanju novim francuskim topovima i kopanju laguma za dizanje u vazduh ustaničkih utvrđenja.

Prvobitne čarke sa Turcima su se pristizanjem glavnih turskih snaga pretvorile u danonoćne krvave borbe. Trajale su neprekidno 17 dana. Uz tutnjavu turske artiljerije, smenjivali su se iz dana u dan napadi turske konjice i pešadije. U nekoliko navrata Turci su uspevali da prodru u pojedine delove šanca, ali su ih ustanici uspevali ponovo izbaciti.

Turci su, zatim, po nagovoru francuskih inženjerskih oficira počeli da kopaju lagume, kako bi se što više približili šancu.

Ustaničke starešine održaše sastanak i odlučiše da napuste Ravanj.

Zeka Buljubaša, i svi (oko 800) njegovi „golaći“ (hajduci) su hrabro izginuli štiteći odstupnicu ustaničke vojske sa Ravnja.

U narodu je od tada ostao izraz ”Zasavica – prava kasapnica”.

U Ravnju je 1925. podignut spomenik ovim borcima, kao i onima koji su izginuli u ratovima 1912-1918.

Slični članci