Stručnjaci Rudarsko-geološkog fakulteta istražujući Vinču otkrili da je praistorijska metropola bila mnogo veća od današnjeg lokaliteta. Plaćali školjkama
METROPOLA najveće kulture stare 7.500 godina, u praistoriji Evrope, Vinča, bila je mnogo veća nego što se do sada verovalo, otkrili su geolozi tokom nedavnih istraživanja. Stručnjaci preduzeća “Geoalfa” i Rudarsko-geološkog fakulteta do ovog saznanja su došli kada su pozvani su da utvrde, kako se mogu spasti ostaci središta civilizacije na lokalitetu koje danas ugrožava klizište izazvano vodom iz 17 okolnih septičkih jama.
– Nažalost, reč je o prvim geološkim istraživanjima Vinče od njenog otkrića pre više od veka – kaže prof dr Slobodan Knežević s Rudarsko-geološkog fakulteta. – Bušenja su odmah opovrgla dosadašnje pretpostavke o tlu na kome je bila podignuta praistorijska metropola. Vinča je bila mnogo veća od današnjeg lokaliteta, a njen centar se nalazio u sadašnjem koritu Dunava.
– Geolozi naglašavaju da je veliki propust što nisu bili pozvani ranije da rade s arheolozima, jer bi odmah bilo jasno da prvo naselje u Vinči nije nalazilo na uzvišenju kao današnji lokalitet – kaže prof dr Knežević.
Prema rečima našeg sagovornika, Vinča je podignuta u prirodnoj uvali između dva brega koji su štitili kuće od vetra. Nastala je ne na lesnom tlu uz reku, kao što se mislio do sada, već na sedimentima iz vremena Panonskog mora.
– Tragova praistorijskih rečnih sedimenata nema ni na području arheološkog lokaliteta, ni na obali, ni u današnjem Dunavu – otkriva prof Knežević. – Pretpostavljamo da se korito reke nalazilo nekoliko stotina metara dalje i da je kasnije skrenulo i uništilo centar Vinče. Zamislite kakav su to kultura i grad bili, ako se otkriće kuća sa periferije smatraju svetskim otkrićem bez presedana.
Arheolozi su na lokalitetu pronašli narukvice od praistorijskih školjki koje su smatrane nakitom, dok ih geolozi nisu malo bolje zgledali i otkrili da je reč o vrsti spondilus, koja nikada nije živela ni u Dunavu ni u Crnom moru, već od najbližih u Egejskom ili Jonskom.
– Ova školjka se nalazi na celom prostoru vinčanske kulture širom centralne Evrope i logična je teorija kolege arheologa Dragana Jankovića da je spondilus bio moneta ove civilizacije – kaže dr Knežević.
– To uopšte nije teško pretpostaviti, ako se setimo da su Vinčanci trgovali širom Evrope, uvozili su opsidijan – vulkansko staklo iz Erdelja, a prodavali dragocenu crvenu boju od cinabarita s Avale u Grčkoj. Baš oni su stvorili modernu poljoprivredu đubrenjem tla, a zahvaljujući tome ljudi su prestali da se seljakaju u potrazi za hranom i postali su sedelačka civilizacija.
Najnovija geološka i arheološka otkrića u Vinči biće javnosti predstavljena na skupu u Prirodnjačkom muzeju u ponedeljak.
Izvor: ‚‚Večernje Novosti“
