уторак, 17. децембар 2024. - 00:49

Sedam svetskih čuda starog sveta

Sedam svetskih čuda starog sveta je skup arhitektonskih dela koje su stari Grci, naročito u helenističkoj epohi, smatrali vrhuncem ljudske kreativnosti i genijalnosti. Međutim, od ovih sedam čuda još samo kompleks velikih piramida u Gizi i dan danas postoji.

1. Artemidin hram (550. p. n. e.) u Efesu, Turska.
2. Velike piramide u Gizi u Egiptu
3. Viseći vrtovi iz Vavilona, čiji je tvorac Navukodonosor II, oko 8. veka p. n. e.
4. Kolos sa Rodosa, skulptura Heliosa (292. p. n. e. — 280. p. n. e.)
5. Mauzolej u Halikarnasu, u današnjem Bodrumu, Turska.
6. Statua Zevsa u Olimpiji (oko 457. p. n. e.)
7. Faros u Aleksandriji, svetionik napravljen 270. p. n. e. na ostrvu Faros blizu Aleksandrije.

Najstarije pominjanje liste svetskih čuda potiče od istoričara Herodota (oko 450. godine p. n. e.). Prvi put svih sedam čuda su zajedno pomenuta u epigramu feničanskog pisca Antipatrosa iz Sidona (2. vek p. n. e.), koji je opisao putopis po istočnom Mediteranu svoga vremena. Grci su ovaj spisak nazvali: Τὰ ἑπτὰ θεάματα τῆς οἰκουμένης [γῆς] – „Sedam atrakcija naseljene Zemlje koje treba obavezno videti“. Sedam čuda je verovatno odabrano zato što je ovaj broj za stare Grke imao simboliku magičnog broja. Opis sedam svetskih čuda se nalazi u traktatu iz 6. veka nove ere „O sedam svetskih čuda“ (De septem mundi miraculis).

Artemidin hram

10

Artemidin hram u Efesu je bio grčki hram posvećen boginji Artemidi koji je bio podignut oko 550. p. n. e. Danas se od hrama mogu videti samo ostaci temelja i mesto na kojem se ovaj hram nekada nalazio – nedaleko od turskog grada Selčuka i na oko 50 km od grada Izmira. Iako temelj hrama potiče još iz 7. veka p. n. e, građevina je konstruisana i podignuta 550. godine p. n. e. Novac za izgradnju velelepnog mermernog hrama izdvojio je lidijski kralj Krez, a hram je osmislio i projektovao grčki arhitekta Herosifron. Hram je bio ukrašen bronzanim statuama koje su izvajali najumešniji umetnici tog doba: Fidija, Polikleit, Kresilas i Fradmon.

Hram je služio kao religijsko zdanje, ali i kao tržnica. Godinama su hram posećivali trgovci, turisti, umetnici i kraljevi koji su odavali počast boginji zaveštajući deo svoje zarade hramu. Nedavnim arheološkim iskopavanjima na ovoj lokaciji otkriveni su darovi koje su hodočasnici koji su dolazili čak iz Persije i Indije posvetili Artemidi – naušnice, narukvice i ogrlice od zlata, statue Artemide izvajane od zlata i slonovače i drugi artefakti izuzetne vrednosti i lepote.

Nalazište Artemidinog hrama u Efesu u Turskoj. Od nekadašnjeg hrama nije ostalo ništa izuzev nekoliko stubova.
Nalazište Artemidinog hrama u Efesu u Turskoj. Od nekadašnjeg
hrama nije ostalo ništa izuzev nekoliko stubova.

U noći 21. jula 356. godine p. n. e, čovek po imenu Herostratus je, u nameri da se proslavi i da njegovo ime ovekoveči istorija, zapalio hram koji je sagoreo do temelja. Te iste noći rođen je i Aleksandar Veliki (Makedonski). Poznati istoričar tog doba Plutarh zapazio je neobičnu slučajnost i zabeležio da „u toj noći boginja nije obitavala u svom hramu, jer je prisustvovala rođenju budućeg velikog vojskovođe, te nije mogla da spasi svoj hram od uništenja.“ Tokom naredne dve decenije, hram je obnovljen, u čemu je značajno pomogao sam Aleksandar Makedonski koji je u to doba već bio osvojio i pokorio celu Malu Aziju.

Kada je apostol Pavle u prvom veku nove ere posetio Efes u nameri da propoveda hrišćanstvo, suočio se sa snažnim kultom boginje Artemide rasprostranjenim u narodu koji nije želeo da ga se odrekne. Kada su Goti 262 godine n. e. ponovo razrušili hram, Efežani su se zavetovali da će ga ponovo obnoviti. Ipak, do 4. veka n. e. većina Efežana je prihvatilo hrišćanstvo i hram je izgubio svoj religijski značaj. Poslednje poglavlje istorije vezano za ovaj hram odigralo se 401. godine n. e. kada ga je srušio Sveti Jovan Hrizostom. Kasnije je Efes napušten, a arheološka iskopavanja ove lokacije započela su tek krajem 19. veka. Iskopavanjima su otkriveni temelji hrama i put koji je vodio do ove lokacije koja je danas polumočvarni predeo, s obzirom da je nekada na tom mestu bilo more i značajna luka Male Azije.

Velike piramide u Gizi

Piramide u Gizi ili Velike piramide su jedno od sedam svetskih čuda. Nalaze se u Egiptu, blizu Kaira na platou Gize. One su najstarije i jedino do danas očuvano svetsko čudo. Velike piramide čine tri monumentalne građevine koje se razlikuju od ostalih egipatskih piramida rasutih po pustinji Sahare. Nalaze se u gradu Giza, nekropoli antičkog Memfisa (danas je to predgrađe Kaira).

Danas ovo područje, zajedno sa drugim piramidama i skulpturom Sfinge predstavlja značajnu turističku atrakciju, koju upotpunjuje i Sunčev brod, pronađen 1954. godine sa južne strane Velike piramide. Za brod se veruje da je simbolično predstavljao sredstvo kojim je telo umrlog Keopsa povezeno u zagrobni svet. Piramide su okružene grobnicama koje su pripadale rođacima, velikodostojnicima i značajnim činovnicima.

Tokom istorije, piramide u Gizi su izazivale veliku pažnju, što opisuje i Napoleonova izreka prilikom osvajanja Egipata 1798. godine: „Vojnici! Sa vrha ovih piramida posmatra nas 40 vekova!“)

Suprotno uobičajenom verovanju, samo Velika Keopsova piramida se naziva svetskim čudom.

Keopsova piramida

Keopsova piramida izgrađena je po nalogu faraona Kufua (kako su ga Egipćani zvali ili Keopsa, kako su ga Grci zvali), vladara četvrte dinastije, oko 2560. p. n. e. kao njegova grobnica. Tradicija gradnje piramida započela je u starom Egiptu kao otmenija varijanta mastabe, odnosno platforme koja natkriva kraljevsku grobnicu. Ova veza se najbolje može videti na primeru Stepenaste piramide kralja Zosera u Sakari koju je podigao poznati egipatski arhitekta Imhotep.

Piramida je visoka 138,75 metara, dužine 225 metara i obuhvata površinu od 5,3 hektara i jedina je piramida koja ima i uzlazne i silazne hodnike. Kada je izgrađena bila je visoka 145,75 m, ali je tokom godina vrh urušen za oko 10 m. Prema pisanju Herodota, pripreme za gradnju Keopsove piramide trajale su više od dvadeset godina. Na njoj je radilo 100.000 ljudi, dvadeset godina po tri meseca godišnje, u vreme poplave Nila, kada se nije mogla obrađivati zemlja. Radili su robovi i seljaci. U Keopsovu piramidu ugrađeno je oko 2,5 miliona blokova, isklesanih u kamenolomu na desnoj obali Nila. Blokovi su od krečnjaka, bazalta i granita, bili su teški od dve do četiri tone (u proseku 2,5, maksimalno 7,5). Veliki granitni neotesani blokovi sa kojima je građen plafon za kraljevski salon, težili su preko pedeset tona. Završni, pokrivni sloj (koji je propao tokom vremena) činio je građevinu spolja veoma glatkom. Iako se ne zna kako su blokovi postavljani, postoji nekoliko mogućih teorija. Jedna teorija podrazumeva korišćenje ravne ili spiralne rampe koja se podizala kako je građevina građena uvis, dok druga terija pretpostavlja korišćenje dugačkih poluga. Glavni nadzornik radova na Keopsovoj piramidi bio je verovatno Hemiunu, Keopsov nećak.

Ulaz se nalazi na severnoj strani. Više prolaza, galerija i holova vodi ili u glavnu odaju kraljevske grobnice ili u pomoćne prostorije. Kraljevska grobnica nalazi se u središtu piramide. Sarkofag je napravljen od crvenog granita, kao i zidovi grobnice, sarkofag je za samo 1 cm uži od ulaza u grobnicu. Ugao stranica u odnosu na osnovu iznosi 51 stepen i 51 minut. Svaka strana je pažljivo orijentisana prema jednoj od četiri strane sveta. Horizontalni presek građevine uvek je kvadratan u bilo kom delu, a dužina stranice osnove iznosi tačno 229 m. Cela građevina se sastoji od približno 2 miliona kamenih blokova od kojih svaki teži više od dve tone.

Keopsova piramida bila je najviša građevina na Zemlji tokom 4300 godina i koju su nadvisile druge građevine tek krajem 19. veka. Prostor koji zauzima Velika piramida dovoljan je da unutar sebe obuhvati katedralu Svetog Petra u Rimu i katedrale u Milanu i Londonu – zajedno.

Istočno od piramide su tri sporedne piramide namenjene kraljicama, grobnica kraljice majke Heteferes, grobnica kraljice Meritites i (verovatno) grobnica kraljice Henutsen.

Viseći vrtovi iz Vavilona

Pikaz Visećih vrtova iz 16. veka (slika Martina Hemskerka). U pozadini se vidi Vavilonska kula.

Viseći vrtovi iz Vavilona (takođe označavani i kao „Semiramidini viseći vrtovi“), su jedno od sedam svetskih čuda.
Na osnovu mitova bili su izgrađeni za kraljicu Semiramidu, koja je poreklom iz zelene Medije i zbog toga je kralj Navukodonosor II naredio oko 600. p. n. e. da se izgrade viseći vrtovi na terasama palate da bi je oraspoložio. O njihovoj egzistenciji ne postoje verodostojni dokazi. Viseće vrtove su opisivali uglavnom starogrčki istoričari Strabon i Diodor Sicilijski.
Arheolog Robert Koldevej iskopavao je u Vavilonu ostatke kamene građevine koja je mnogo puta poistovećivana sa visećim vrtovima.

Ostaci visećih vrtova u Vavilonu nalaze se na istočnoj obali reke Eufrat, na oko 90 km južno od Bagdada, u Iraku. Istorija svedoči da je vavilonsko carstvo cvetalo u vreme vladavine čuvenog kralja Hamurabija (1792-1.750. godine p. n. e.) Ipak, smatra se da su legendarni viseći vrtovi izgrađeni za vreme vladavine njegovog potomka Navukodonosora II (604-562. p. n. e.) i to po želji njegove supruge Semiramide koja je bila „dovedena iz Medije i naročito volela planinski pejzaž“.

Detaljni opisi visećih vrtova pronađeni su u delima grčkih vavilonskog astronoma Berosa i grčkog istoričara Diodora sa Sicilije. U tablicama iz vremena Navukodonosora, međutim, ni na jednom mestu se ne pominje postojanje visećih vrtova, iako se mogu naći opisi njegove palate i samog grada Vavilona. Sve do 20. veka mnoge misterije vezane za viseće vrtove nisu bile otkrivene – čak se i danas arheolozi bore da prikupe dovoljno dokaza pre nego izvedu konačne zaključke o tačnoj lokaciji vrtova, njihovom sistemu navodnjavanja i njihovom stvarnom izgledu. Neki noviji podaci ukazuju čak i da je vrtove sagradio drugi vladar – Senaherib i to ne u Vavilonu nego u Ninivi.

Detaljne opise vrtova iznose i poznati starogrčki pisci tog doba – Strabon i Filon vizantijski. Evo izvoda iz njihovih dela: „Vrtovi su oblika kvadrata stranice dužine oko četiri pletre (stara mera za dužinu, prim. prev.) Sačinjavaju ih lučni svodovi koji se uzdižu nad popločanim osnovama, a terase su izgrađene stepenasto, jedna nad drugom pod različitim uglovima…“; „U vrtovima se uzgajaju egzotične biljke posađene na same terase, poduprte kamenim stubovima… Potoci vode teku s visina i spuštaju se u slapovima do tla… Oni navodnjavaju sve vrtove, natapajući korenje biljaka i čineći ceo predeo vlažnim i sparnim. Tako je trava stalno zelena, a drveće buja… Ovo umetničko delo kraljevskog luksuza odaje utisak prirodnosti, jer se uticaj čoveka u održavanju ovih vrtova nikada ne vidi.“

Novijim arheološkim istraživanjima drevnog grada Vavilona u Iraku otkriveni su temelji kraljevske palate, ostaci lučnih svodova i odličan sistem navodnjavanja u južnom delu palate, kao i masivni zidovi debljine 25 metara za koje se pretpostavlja da su ostaci samih terasa.

Kolos sa Rodosa

Kolos s Rodosa (grč. Κολοσσός της Ρόδου) je jedno od sedam svetskih čuda. Iako je od vremena izgradnje ove ogromne statue do njenog uništenja proteklo svega 56 godina, ova svojevrsna i neponovljiva građevina svakako je zaslužila svoje mesto među svetskim čudima. Kolos sa Rodosa nije samo gigantska statua – on je simbol jedinstva naroda koji je naseljavao Rodos, prelepo mediteransko ostrvo.

Ova statua se nalazila na samom ulazu u luku Mitraki ostrva Rodos u Grčkoj. U staroj Grčkoj, na malom ostrvu Rodosu nalazila su se 3 grada-države (polisa): Lalisos, Kamiros i Lindos. 408. godine p. n. e. ovi gradovi su se ujedinili i sačinili jedinstvenu teritoriju – grad Rodos. Grad se brzo razvijao i gradio snažne ekonomske veze sa svojim glavnim saveznikom Ptolemejem I, tadašnjim vladarom starog Egipta. 305. godine p. n. e, Antagonidi iz Makedonije koji su bili veliki rivali ptolemejima, napali su Rodos u pokušaju da slome njegovu alijansu sa Egiptom. Ipak, nisu uspeli da uđu u grad. Kada je postignut mirovni sporazum 304. godine p. n. e, Antagonidi su se povukli ostavljajući za sobom velike količine ratne opreme. Kako bi proslavili svoje jedinstvo, stanovnici Rodosa prodali su svu tu ratnu opremu i za dobijeni novac podigli gigantsku statuu posvećenu grčkom bogu Sunca, Heliosu. Izgradnja statue trajala je 12 godina i završena je 282. godine p. n. e. Godinama je statua stajala na ulazu u rodosku luku, sve dok snažan zemljotres nije pogodio Rodos 226. godine p. n. e. Grad je bio teško oštećen, a Kolos je slomljen na najslabijem mestu – u kolenu. Rodos je tada primio ponudu Ptolemeja III da plati sve troškove restauracije polomljene statue, ali nakon što su konsultovani proroci, ponovno podizanje statue je zabranjeno, a Ptolemejeva ponuda odbijena. Skoro 1000 godina statua je ležala polomljena. 654. godine n. e Arapi su napali Rodos. Uzeli su ostatke polomljenog Kolosa i prodali ih Siriji – bili su otpremljeni na leđima 900 kamila.

Ogromnu statuu osmislio je rodoski vajar Ares iz Lindosa. Osnova statue je bila napravljena od mermera, a najpre su postavljena stopala i članci noge. Statua je postupno građena tako što je bronzana prevlaka bila učvršćivana gvozdenim i kamenim ojačanjima. Da bi statua bila dovršena, izgrađena je visoka rampa oko statue koja je kasnije uklonjena. Kada je Kolos završen, bio je visok 33 metra. Kolika je zapravo bila veličina statue, najbolje svedoči Plinije Stariji: „Kada je statua polomljena i pala na zemlju, grupa od 5-6 ljudi ispruženih ruku je jedva mogla da opaše prst ruke Kolosa“.

Mauzolej u Halikarnasu

Mauzolej u Halikarnasu se nalazi u gradu Bodrumu, na obali Egejskog mora, u jugozapadnom delu današnje Turske. Grad Bodrum se u vreme stare Grčke zvao Halikarnas. Ovo svetsko čudo je, kao i piramide, predstavljalo grobnicu vladara. Za razliku od piramida koje su zadivljuju oblikom i veličinom, mauzolej u Halikarnasu je atribut svetskog čuda dobio zahvaljujući svojoj estetskoj lepoti. Njegova posebnost je i u tome što nije bio posvećen nijednom starogrčkom bogu, što je bilo uobičajeno za tadašnje velike građevine.

U vreme velikog blagostanja persijske države, kada se proširila na celu Mesopotamiju, severnu Indiju, Siriju, Egipat i Malu Aziju, persijski vladar je dao određen stepen samostalnosti svojim provincijama, jer nije bio u mogućnosti da kontroliše celu državu. Jedna od provincija Persije, kraljevina Karija, koja se nalazila u zapadnom delu Male Azije, je bila toliko udaljena od prestonice da je praktično postajala samostalna država. Karijski kralj Mauzol, koji je vladao od 377. do 353. godine pre nove ere, je premestio prestonicu Karije u grad Halikarnas.

Mauzolej u Halikarnasu (po njegovom imenu – Mauzol) predstavlja njegovu grobnicu. Njena izgradnja je bila poverena kraljevoj supruzi i sestri Artemidi. Izgradnja je počela još za vreme njegove vladavine, a završena je 350. godine pre nove ere, tri godine posle njegove smrti i godinu dana posle smrti njegove sestre Artemide.

Osnova Mauzoleja je bila pravougaonog oblika dimenzija 40×30 metara. U centralnom delu, na uzdignutom podijumu, koji je popločan mermerom i okružen stubovima napravljenim u jonskom stilu, nalazi se sarkofag i grobnica, ukrašeni zlatom, a izrađeni od alabastera. Stubovi (kolonade) su nosile piramidalni krov koji je bio ukrašen statuama i kipovima. Na vrhu krova se nalazila velika statua kočija koje vuku četiri konja.

Visina Mauzoleja je bila 45 metara, od čega je centralni podijum sa grobnicom bio visok gotovo 20 metara, visina stubova je bila 12 metara, 7 metara piramidalni krov i oko 6 metara statua kočija na vrhu krova. Posebnu lepotu Mauzoleja su činile isklesane dekoracije i statue, koju su postojale kako u spoljašnjem, tako i u unutrašnjem delu ove građevine. Četiri grčka skulptora: Briaksos, Leohares, Skopas i Timoteus su ukrašavali svako po jednu stranu građevine.

Na različitim nivoima građevine, od osnove do plafona su bile postavljene nekoliko desetina statua ljudi, lavova, konja i drugih životinja u prirodnoj veličini. Mauzolej je odolevao zubu vremena više od 1500 godina, a onda je ovo područje pogodio jak zemljotres koji je dobrim delom oštetio krov i stubove Mauzoleja.

U vreme krstaških ratova vitezovi Svetog Jovana Malteškog su okupirali ovo područje i nedaleko od Mauzoleja izgradili ogroman krstaški zamak. 1494. godine kada se ojačavala struktura ovog zamka, korišćen je materijal od kog je izgrađen, tada već veoma oštećeni, Mauzolej u Halikarnasu. Do 1520. godine gotovo svaki kamen Mauzoleja je izvađen i iskorišćen za izgradnju različitih građevina.

Danas je na mestu gde je bio izgrađen Mauzolej ostao samo njegov temelj. Međutim, dosta skulptura i dekoracija, posebno onih koje su ukrašavale njegove unutrašnje delove, su sačuvane do danas. Najpoznatija je ona mermerna dekoracija na kojoj su prikazane bitke između Grka i Amazonki. Veliki krstaški zamak koji je sagrađen u blizini je i danas očuvan, a u njegovoj strukturi se mogu uočiti delovi materijala koji su izvučeni iz ostataka Mauzoleja da bi zamak bio sagrađen.Po Mauzoleju u Halikarnasu danas se sve velike i raskošne građevine nazivaju mauzolejima.

Statua Zevsa u Olimpiji

Zevs je bio vrhovni bog starih Grka i njemu je bila podignuta velika statua na 150 kilometara od Atine u gradu Olimpiji. Po ovoj statui, odnosno gradu u kome se nalazila današnje Olimpijske igre su dobile naziv. U vreme Olimpijskih igara su prestajali svi ratovi, a sportisti iz Male Azije, Sirije, Egipta i Sicilije su dolazili da na Olimpijadi proslave svog vrhovnog boga Zevsa. ačunanje vremena kod starih Grka započinje 776. godine pre nove ere, a veruje se da su tada održane i prve Olimpijske igre.Statua boga Zevsa je podignuta oko 450 godina pre nove ere i postavljena je bila u hramu posvećenom ovom bogu. Napravio ju je starogrčki skulpturor Fidija, a poveravanje ovog posla se smatralo svetim zadatkom za njega. Samo pravljenje statue Fidija je započeo oko 440. godine pre nove ere. Već tada on je usavršio tehniku pravljenja ogromnih statua od slonovače i zlata. To je radio pomoću drvenog rama u svojoj radionici, koja i danas postoji u Grčkoj i koja je identična izgledu u vreme kada je postojala statua Zevsa. U radionici je vajao pojedinačne delove statue koje je kasnije trebalo spojiti u celinu.Kada je posao priveden kraju ovog skulptora su kritikovali zbog toga što nije poštovao zadate mere, te je statua jedva mogla stati u hram (glava boga Zevsa je dodirivala tavanicu hrama). Posebnu poteškoću je predstavljalo prenošenje osnove statue izmedju stubova hrama koji su bili uradjeni u dorskom stilu.

Visina statue je bila oko 15 metara, a osnova je bila široka 6,5 metara i 1 metar visoka. Zevs je bio izvajan u sedećem položaju na tronu. Njegovo lice je bilo izradjeno od slonovače, odeća od zlata, a oči od dragog kamenja. Imao je sandale izradjene takodje od zlata. Podnožje trona bilo je ukrašeno figurama Pobede sa krilima, skulpturama grčkih bogova Apolona, Artemide i Niobine dece, kao i mitoloških bića. Na Zevsovoj glavi nalazio se venac od lovorovog lišća. U njegovoj levoj ruci nalazio se skiptar sa orlom na vrhu, a njegova odeća je bila ukrašena slikama životinja i ljiljana.

Statua je podignuta u vreme rastuće moći stare Grčke. Naime, hram koji je postojao na mestu gde se ova statua nalazila je delovao isuviše jednostavno i neadekvatno za takvo carstvo, te je odlučeno da se unapredi izgradnjom velike statue. Narednih vekova, statua je privlačila vernike i posetioce iz celog sveta.

Hram i statua su renovirani u drugom veku pre nove ere. Stotinu godina kasnije rimski imperator Kaligula pokušava da prenese statuu u Rim, ali u tome ne uspeva. Kada su postavljene skele, već posle prvih pokušaja skidanja delova statue, one su se urušile.

391. godine nove ere, naredbom cara Teodosija I ukidaju se Olimpijske igre, kao paganski običaj, a hram boga Zevsa se zatvara.

Desetak godina pre nego što su Olimpiju zadesili veliki zemljotresi, odroni i poplave, statua boga Zevsa je od strane bogatih Grka premeštena u Konstantinopolj. Medjutim, tamo je uništena u velikom požaru 462. godine nove ere. Sam hram posvećen ovom bogu je takodje izgoreo u velikom požaru i danas na tom mestu nije ostalo ništa sem ostataka kamenja, stubova i temelja.
U daljoj istoriji su pravljene i kopije ove statue (najpoznatija je bila napravljena u Libiji), koje takodje nisu ostale očuvane do današnjih dana.

Svetionik u Aleksandriji


Svetionik u Aleksandriji je jedino od sedam svetskih čuda koje je od početka bilo korišćeno u praktične svrhe. Ovaj svetionik je omogućavao bezbedan pristanak brodova u veliku aleksandrijsku luku u Egiptu. Aleksandrijski svetionik se nalazio na ostrvu Faros, nedaleko od egipatskog grada Aleksandrije. Za ovo ostrvo se veruje da je dobilo ime kao faraonovo ostrvo (Pharao’s). „Arhitektonsko čudo“ tog vremena je emitovalo svetlost koja se mogla videti na čak 50 kilometara od same luke.Nakon smrti Aleksandra Velikog njegov namesnik Ptolomej Soter je preuzeo vlast nad Egiptom i za prestonicu svoje države je uzeo Aleksandriju. Nedaleko od ovog grada nalazi se ostrvo Faros i velika luka na njemu. U tom delu su uslovi za pristajanje izuzetno nepovoljni, a obzirom da je i obala plitka, izgradnja svetionika je bila neophodna. Ovaj vladar je započeo gradnju svetionika 290. godine pre nove ere. Završetak izgradnje se desio posle njegove smrti, u vreme vladavine njegovog sina Ptolomeja Filadelfija.Građevinu su projektovali naučnici aleksandrijske biblioteke muzeja. Ona je bila posvećena bogu Savioru.  Ovo svetsko čudo je bilo sastavljeno iz tri nivoa: najniži u obliku kvadrata visine 55.9 metara, srednji, oktogonalni nivo visok 18.3 metara i treći, kružni nivo visok 7.3 metra. Ukupna visina je bila oko 120 metara. Svetionik je danju pomoću ogledala reflektovao svetlost Sunca, a noću je na njemu bila upaljena velika vatra koja je trebalo da navodi brodove. Legenda govori da je ogledalo spaljivalo neprijateljske brodove toliko daleko da nisu mogli ni prići luci.

Kada su Arapi pokorili Egipat proglasili su Kairo za prestonicu, jer nisu imali nikakve kontakte sa Mediteranom. Ipak, u spisima su ostala zabeležena njihova divljenja ovom svetioniku i uopšte Aleksandriji kao gradu.


Početak kraja ovog svetskog čuda počinje u IX veku nove ere. Najpre je razbijeno jedno ogledalo svetionika, koje kasnije nije ni zamenjeno, a zatim je zemljotres, koji je pogodio ovu oblast 956. godine nove ere, naneo je prva oštećenja svetioniku. Dva nova, veoma jaka zemljotresa iz 1303. i 1323. godine nove ere su značajno oštetila svetionik i u njega se više nije moglo ući, pa čak bilo je gotovo nemoguće i prići mu. 1480. godine egipatski sultan Mameluk Čatbej je odlučio da ojača zidine grada Aleksandrije i u tom poslu je koristio građevinski materijal od koga je bio sagrađen svetionik. To je bio i potpuni kraj ovog svetskog čuda.Svetionik u Aleksandriji je poslednje drevno svetsko čudo koje je nestalo sa lica Zemlje. On je bio inspiracija za mnoge svetionike koji su kasnije izgrađeni duž obala Mediterana, a takođe naziv ostrva na kome se nalazio – faros, u romanskim jezicima danas označava svetionik. U novije vreme pronađeni su rimski novčići na kojima se nalazio ovaj svetionik.

Slični članci